Akademik Veri Yönetim Sistemi
İksad Yayınevi, Ankara, 2024
Ayçiçeği (Helianthus annuus L.), yağlı tohumlara sahip olan önemli endüstri bitkilerinden birisidir. Yağlık ve çerezlik olmak üzere başlıca 2 çeşidi vardır. Yağlık tohumlarından yemeklik sıvı yağ ve margarin elde edilir. Çerezlik tohumları, insan beslenmesinde kuru yemiş olarak tüketilir. Bitki yüzey artıklarından toprağın organik madde içeriğinin artırılması, nem kaybının ve erozyonun önlenmesi amacıyla yararlanılır. Küspesi, hayvan yemi olarak kullanılır. Ayçiçeğinden ayrıca motor yağı, hidrolik yağ, biyoyakıt, ilaç, boya, sabun gibi ürünlerin imalatında ham madde olarak yararlanılır. Ayçiçeği tarımındaki başlıca aşamalar; toprak işleme, gübreleme, ekim, çapalama, bitki koruma, sulama, hasat ve harmandır. Ayçiçeği harmanında, esas olarak tohumların tablalardan ayrılmaları amaçlanır. Bu amaçla tablaların birbirlerine ya da taşlara sürtülmeleri, sopalarla dövülmeleri gibi geleneksel yöntemlerden, basit harman aletlerinden, pedallı ayçiçeği harman makinalarından, teğetsel ve eksenel akışlı ayçiçeği harman makinalarından, diğer ürünlerin harmanında kullanılan harman makinalarından ve biçerdöverlerden yararlanılır. Geleneksel olarak elle ve basit aletlerle ayçiçeğinin harman edilmesinde harmanlama kapasitesi düşük, zaman kaybı yüksek ve işlem insan açısından oldukça yorucudur. Bu yöntem, özellikle küçük işletmeler ile harman makinasından yararlanmanın mümkün olmadığı yerlere uygundur. Ayçiçeği harman makinalarının sabit ve traktöre bağlanarak çekilen tipleri bulunur. Traktörle çekilen ayçiçeği harman makinalarının tarlada ilerlemeleri sırasında daha önceden hasat edilen ayçiçeği tablaları, harman düzenine beslenirler. Ayçiçeği harman makinaların harmanlama kapasiteleri yüksektir. Zamandan tutum sağlarlar. Ayçiçeğinin biçerdöverle hasat-harmanında ön kısmına ayçiçeği hasat başlığı takılmış olan tüm tahıl biçerdöverleri kullanılabilir. Ancak biçerdöverin ilerleme hızı, batör dönü sayısı, batör-kontrbatör arası aralık miktarı, fan hava hızı ayçiçeğine göre ayarlanmalıdır. Genel olarak çerezlik ayçiçeği harmanında ayçiçeği harman makinalarından, yağlık ayçiçeği hasat-harmanında ise biçerdöverlerden yararlanılır. Bu kitap; giriş, ayçiçeğinin geleneksel harmanı ve basit aletler, pedallı ayçiçeği harman makinaları, teğetsel akışlı ayçiçeği harman makinaları, eksenel akışlı ayçiçeği harman makinaları, diğer ürünler için tasarlanan ancak ayçiçeği harmanında da kullanılan ayçiçeği harman makinaları ve ayçiçeği hasat-harmanında kullanılan biçerdöverler olmak üzere başlıca 7 bölümden oluşmuştur. Kitapta ayçiçeği harman makinalarının tipleri, parçaları, teknik özellikleri, çalışma ilkeleri, harmanlama etkinlikleri, harmanlama kapasiteleri ve güç ihtiyaçları hakkında ayrıntılı açıklamalar yapılmıştır. Ayrıca ayçiçeğinin biçerdöverle hasat-harmanı konusuna ilişkin bilgiler de verilmiştir. Eserin, Ziraat Fakültesi Tarım Makinaları ve Teknolojileri Mühendisliği Bölümü lisans ve lisansüstü öğrencilerine, araştırmacılara, imalatçı ve üreticilerle konuyla ilgilenen tüm kişilere yararlı olmasını dilerim.
Ankara-2024 Prof. Dr. İlknur DURSUN
Ankara Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarım Makinaları ve Teknolojileri Mühendisliği Bölümü,
Ankara/Türkiye, Orcid: ID: 0000-0002-1957-718X, dursun@agri.ankara.edu.tr